Zamojskie Lato Teatralne jest przedsięwzięciem kulturalnym, które ma aspiracje oddziaływania w kategoriach artystycznych, wychowawczych, społecznych, popularyzatorskich. Istotą ZLT jest prezentacja spektakli w wykonaniu teatrów profesjonalnych dla mieszkańców miasta, regionu i turystów. Programowi głównemu towarzyszą warsztaty dla młodzieży, konkursy, przeglądy, wystawy, spotkania z twórcami teatru, spektakle grup amatorskich. To utrwalone w świadomości mieszkańców zjawisko stanowi nieodłączny element letniego, kulturalnego pulsowania miasta.
Lato Teatralne jest festiwalem niekonkursowym, jedynym przejawem współzawodnictwa jest organizowany od 1985 r. plebiscyt publiczności na najlepszy spektakl. Wybrany teatr otrzymuje „Buławę Hetmańską” i zaproszenie do otwarcia kolejnej edycji.
Festiwal kontynuuje teatralne tradycje „Padwy Północy” przez wzgląd na polską prapremierę „Cyda”, która odbyła się w Zamościu w 1662 r., z uwagi na lubelską „Redutę” Juliusza Osterwy goszczącą w mieście wielokrotnie i z ogromnym powodzeniem. Jednak najważniejszym powodem trwania ZLT jest dobro mieszkańców
