Budowa roweru wydaje się być bardzo prosta, przecież to tylko aluminiowa rama, dwa koła i kierownica – nic skomplikowanego. Niestety prawda jest inna, a tak proste rowery stoją już raczej w muzeach…
Spis treści (kliknij by przejść)
Dzisiejsze modele to bardzo często najnowsze technologie udoskonalane dla sportowców, które z czasem przenoszone są na rowery dla zwykłych użytkowników. Można nawet powiedzieć, że tak szybki rozwój w dziedzinie kolarstwa zawdzięczamy właśnie sportowej rywalizacji.
Mimo wdrażania nowoczesnych technologi, zmian trendów jak np. wprowadzenie rowerów górskich z kołami o średnicy 27.5 oraz 29 cali, zasady budowy roweru pozostają niezmienne, i o ile poszczególne komponenty są rozwijane, filozofia roweru jako całości pozostaje bez zmian. Prześledźmy więc budowę roweru i jego najważniejszych części oraz wyposażenia, które może być niezbędne dla komfortowej i bezpiecznej jazdy.
Budowa ramy
Rama to główna część roweru, na której montujemy pozostałe komponenty. Od jej geometrii zależy charakter budowanego roweru. Inaczej zbudowana jest rama dla roweru górskiego, a inaczej dla tego przeznaczonego do zjazdów. Przy produkcji ram używane jest głównie aluminium, ale coraz częściej producenci sięgają po lepsze technologie tworząc ramy z bardziej wytrzymałego włókna węglowego. W samej ramie możemy wyróżnić kilka ważnych elementów:
Główny trójkąt
Główny trójkąt tworzą trzy rury: górna, dolna oraz rura podsiodłowa. Na połączeniu rury górnej i dolnej znajduje się główka ramy, natomiast na połączeniu rury podsiodłowej z dolną znajduje się mufa supportu. Jest to główna część ramy, definiująca geometrię roweru.
Tylny trójkąt
Tylny trójkąt występuje w dwóch rodzajach: w rowerach typu hardtail jest on częścią ramy zamontowaną na stałe, natomiast w rowerach posiadających tylne zawieszenie do ramy zamontowany jest tylko w dolnej części – na górze zainstalowany jest do dampera, a cały układ tworzy wahacz tylnego zawieszenia.
Główka ramy
Główka ramy to element znajdujący się z przodu głównego trójkąta. Łączy się z górną oraz dolną rurą i odpowiada za połączenie ramy z widelcem (lub amortyzatorem). Główka ramy występuje w wersji prostej lub trapped – tutaj jest rozszerzana na samym dole, a ma to związek ze sterami jakie są używane w danym modelu.
Mufa supportu
Mufa ramy to miejsce łączenia rury podsiodłowej oraz dolnej rury ramy. Znajduje się się w niej otwór montażu supportu, który odpowiada za obroty korby napędowej.
Haki na koła i przerzutki
Haki do montażu koła znajdują się na końcu tylnego trójkąta. Z prawej strony na przedłużeniu mocowania osi koła znajduje się hak do montażu przerzutki. Bardzo często zdarza się że hak ten ulega uszkodzeniu na skutek wygięcia wózka przerzutki, dlatego wielu producentów ram stosuje wymienne haki do przerzutek. Czasami ciężko jest idealnie wyprostować go do poprzedniego stanu i lepiej jest zamontować nowy.
Mocowania hamulców
Mocowanie hamulców mogą znajdować się w dwóch miejscach, a wszytko zależy od rodzaju hamulców jakie rower posiada. Bardzo często zdarza się że rama posiada mocowania dla obu rodzajów hamulców, ułatwia to proces produkcji – montowane są odpowiednie hamulce, a pozostałe miejsca zaślepia się specjalnymi śrubami.
Miejsca mocowań typu V-brake znajdują się odpowiednio:
- Przedni hamulec – w górnej części widelca (bezpośrednio nad kołem)
- Tylni hamulec – w górnej części tylnego trójkąta, często w miejscu łączenia tylnego trójkąta ze sztycą
Miejsca mocowań hamulców tarczowych to:
- Przedni hamulec – dolna część lewego ramienia widelca
- Tylni hamulec – dolna część lewej rury tylnego trójkąta znajdująca się najbliżej osi tylnego koła
Budowa koła
Typowe koło rowerowe składa się z kilku podstawowych elementów takich jak: piasta, szprychy, obręcz, dętka i opona. Jego wielkość jest uzależniona od średnicy obręczy i podaje się ją w calach. Najpopularniejsze rozmiary kół to rozmiary 28″ (stosowany w rowerach szosowych, trekingowych, turystycznych) oraz 26″ (stosowany głównie w rowerach górskich).
Ostatnio rynek rowerów MTB przeżył małą „rewolucję” spowodowaną odejściem od standardu jakim było do tej pory 26 calowe koło. Do sprzedaży wprowadzono koła o średnicy 27.5″ oraz 29″, które okazały się być lepsze w pewnych warunkach. Sama budowa koła jest dość prosta, składa się ono z kilku ważnych elementów.
Piasta
Piasta to miejsce mocowania koła do ramy. Odpowiada też za obrót koła – zazwyczaj ma postać tulei, wewnątrz której znajdują się łożyska. Na zewnątrz każda piasta posiada kołnierze, do których mocowane są szprychy. Dodatkowo tylna piasta jest zaopatrzona w mechanizm zapadkowy zwany wolnobiegiem, odpowiadający za napęd. To na wolnobiegu zamontowana jest kaseta ze wszystkimi zębatkami. W rowerach górskich posiadających układ hamulców tarczowych piasty posiadają także miejsce do montażu tarcz hamulcowych.
Obręcz i szprychy
Obręcz rowerowa to część koła roweru, która znajduje się na jego obwodzie i na której zamontowana jest dętka wraz z oponą. Obręcz łączona jest z piastą za pomocą szprych. Istnieje wiele rozmiarów obręczy i przeznaczone są one dla różnych typów rowerów, poszczególne rozmiary prezentuje poniższa tabelka:
Rowery dziecięce |
16, 20, 24 cali |
Rowery górskie MTB |
26, 27.5, 29 cali |
Rowery szosowe |
28 cali |
Rowery miejskie |
26,28 cali |
Rowery trekkingowe |
26, 28 cali |
Rowery crossowe |
28 cali |
Rowery triathlonowe |
26 cali |
Rowery BMX |
26, 20 cali |
Dętka i opona
Ogumienie roweru czyli opona i dętka to elementy, które różnią się od siebie w zależności od roweru w jakim występują. Rowery górskie posiadają szerokie opony, ze względu na teren po jakim się poruszają – skaliste podłoże czy szuter a nawet piach łatwiej jest pokonać na oponach o odpowiedniej szerokości. Ostatnio, coraz większą popularność zyskują rowery typu fatbike, które posiadają bardzo szerokie opony – idealnie nadają się one na piach, błoto czy śnieg. Odmiennym typem opon są opony szosowe, które są bardzo cienkie. Dzięki minimalnemu stykowi z podłożem minimalizują tarcie, co wpływa na większą szybkość kolarza.
Zawieszenie
Amortyzacja w rowerach to nie tylko wygoda ale także bezpieczeństwo. Rower, którego koła mają cały czas kontakt z podłożem jest łatwiej kontrolować. Do niedawna na rowerowym rynku królowały w większości rowery posiadające jedynie przedni amortyzator. Wraz z rozwojem technologii zaczęto opracowywać też zawieszenie tylnie, co prawda pojazdy z jego zastosowaniem są jeszcze drogi ale na pewno niedługo większość modeli na rynku będzie „full’ami”.
Budowa przedniego amortyzatora
Przednie amortyzatory rowerowe tworzą w zasadzie cały widelec, ich zastosowanie zwiększa wygodę jazdy w terenie i jest już normą montowanie ich w rowerach typu MTB. Te tańsze działają na zasadzie sprężyny i/lub oleju. Droższe modele amortyzowane są za pomocą powietrza, co ma wiele plusów (Można regulować „twardość” amortyzatora za pomocą pompki). Ważnym elementem przedniego amortyzatora jest też możliwośc jego skosku i występuję ona w zakresie 70-170mm.
Skok
|
Przeznaczenie
|
Rodzaj roweru
|
do 60 mm |
trekking |
hardtail |
80 mm |
wyścigi cross country |
hardtail |
80-100 mm |
cross country, maratony, turystyka |
hardtail, full suspension |
100-140 mm |
enduro |
full suspension |
100-120 mm |
4X, dual, dirt |
hardtail |
140-170 mm |
freeride |
full suspension |
powyżej 170 mm |
downhill |
full suspension |
Tylny amortyzator tzw. damper
Tylny amortyzator umiejscowiony jest w głównym trójkącie ramy, a jego dokładne położenie zależy od sposobu amortyzacji zastosowanej w rowerze. Może on być umieszczony bezpośrednio pod górną rurą lub na dole tuż obok sztycy. Damper odpowiada za amortyzowanie tylego koła zamontowanego na tylnym trójkącie, który działa jak wahacz.