Zamość – atrakcje turystyczne

Zamość - Budynek Ratusza

Zamość – Perła renesansu. Nazywany tak nie bez powodu, wszystko dzięki pamiętającym tamte czasy zabytki architektoniczne. Renesansowe fortyfikacje bastionowe otaczają miasto, a w jego centrum znajdziemy renesansowe kamienice oraz katedrę, która uznana została za genialne dzieło późnego renesansu. Dodatkowo Zamość został uznany za jeden z najcudowniejszych zespołów urbanistycznych na świecie.

Co warto zobaczyć?

Większość najciekawszych zabytków znajduje się w granicach murów twierdzy, dzięki temu wszystko jest blisko i łatwe w zlokalizowaniu. Poza zabytkami znajdziemy tu ZOO, cudowny park, najstarszą w Polsce orkiestrę symfoniczną, nowoczesne kino, liczne galerie, restauracje i kafejki ukryte w staromiejskich piwnicach.

Latem Rynek Wielki tętni życiem, szczególnie podczas organizowanych tu spektakli i koncertach. Jak na miasto turystyczne przystało powstało tu wiele miejsc noclegowych, dostosowanych do potrzeb każdego turysty. Zamość jest też idealnym miejscem do rozpoczęcia podróży po Roztoczu.

Zabytki Zamościa

Ratusz

Zbudowany według projektu B. Moranda pod koniec XVI wieku. Przebudowany i podwyższony w latach 1639-1651, od tamtej pory wysokość wieży ratusza wynosi 52 m. Znakiem rozpoznawczym są wachlarzowe schody wraz z ozdobnym obramowaniem herbu Zamoyskich, które zostały dodane w latach 1767-1770. W pierwszej połowie XIX wieku ratusz pełnił funkcję więzienia, o czym informuje tablica upamiętniająca wizytę Piłsudskiego 17 X 1922 roku. Tablica w latach międzywojennych została odnowiona dzięki czemu odzyskała swoją dawną świetność.

Zamość - Budynek Ratusza
Zamość – Budynek Ratusza

Ratusz w Zamościu uznawany za jeden z najcudowniejszych ratuszy w Polsce. W porze letniej spacerując po rynku usłyszymy hejnał z wieży ratusza, który według tradycji jest granty tylko na trzy strony świata, pomijany jest kierunek na Kraków. Krąży wokół tego wiele teorii jedna z nich mówi, że miało to związek z nieporozumieniami z urzędujący w Krakowie królem. Inna natomiast głosi, że grania hejnału w tym kierunku zakazał sam Zamoyski, gdyż z Zamościa prowadziły tylko trzy główne drogi.

Gmach Akademii Zamojskiej

Ufundowany przez Katarzynę i Tomasza Zamoyskich. Powstał w latach 1638-1648 zaprojektowany przez Jana Jaroszewicza zgodnie z zasadami symetrii. Stworzony w stylu wczesno barokowym na planie kwadratu z dziedzińcem w środku.

Arsenał

Pierwsza odsłona budynku powstała w latach 1582-1583. Następna około 1630 roku, niestety pożar był przyczyną kolejnej przebudowy budynku. Do połowy XIX wieku budynek pełnił swoją funkcję, obecnie znajduje się tu Muzeum Barwy i Oręża.

Pałac Zamoyskich

Zaprojektowany przez Bernarda Moranda, wybudowany w latach 1579-1586. Drugie piętro zostało dobudowane w drugiej połowie XVII wieku. W latach 1747-1751 dokonano przebudowy pałacu, podczas której dobudowano dwa skrzydła po bokach oraz kilka oficyn w jego sąsiedztwie. Po opuszczeniu posiadłości przez Stanisław Kostka Zamoyskiego w 1807 roku, pałac został przejęty przez władze wojskowe i zamieniony w szpital. Od 1918 r. znajdują się w nim instytucje sądowe.

Rynek wielki

Urokliwe miejsce, stworzone na planie kwadratu 100 m na 100 m. Otoczony dwupiętrowymi kamienicami z arkadowymi podcieniami. Do najciekawszych można zaliczyć te znajdujące się przy ulicy Ormiańskiej, których elewacje przywołują motywy orientalne. Warto przyjrzeć się również kamienicy: Pod Madonną, Pod Aniołem, Pod Małżeństwem, Wilczkowskiej, Aptecznej, Birkowskiego, Linkowskiej , Tellanowskiej, Szczebrzeskiej oraz Turobińskiej.

Rynek w Zamośćiu
Rynek w Zamośćiu

Zabytkowe bramy

  • Stara Brama Lubelska – Jest to najstarsza brama miejska. Stworzona przez Bernarda Moranda w latach 1582-1599. Po kasacie twierdzy uległa częściowemu zniszczeniu. Obecnie w odbudowanej bramie mieści się Ośrodek Kultury Teatralnej.
  • Nowa Brama Lubelska – Powstała w latach 1821-1822. Podczas jej odbudowy zrekonstruowano fosę z pozostałościami kojca, fragmenty kurtyn po obu stronach oraz nasyp ziemny, który łączy bramę z mostem.
  • Stara Brama Lwowska – Stworzona przez Bernarda Moranda w 1599 roku. Została zamurowana około 1820 roku. Do użytku wróciła dopiero w 1939 roku jako przejście dla pieszych.
  • Nowa Brama Lwowska – Zaprojektowana przez J. P. Lelewela, powstała około 1820 roku. Od roku 1980 w bramie swoja siedzibę ma Polska Orkiestra Włościańska im. K. Namysłowskiego.
  • Brama Szczebrzeska – Stworzona w latach 1603-1605. Po roku 1770 dobudowano jej rokokową attykę z kamiennymi wazonami i rzeźbami św. Floriana i św. Michała Archanioła. Obecny klasycystyczny kształt posiada od około 1820 roku.
Brama Szczebrzeska
Brama Szczebrzeska

Fragmenty fortyfikacji

Bastion z nadszańcem pochodzi z przełomu XVI – XVII wieku. Stworzony jako część fortyfikacji otaczających budowany Zamość. Co ciekawe numeracja bastionów w twierdzy była zmienna, początkowo liczono je zgodnie z ruchem wskazówek zegara, a następnie w kolejności odwrotnej. Jedynym niezmiennym był bastion I znajdujący się przy cerkwi. Odległość między nimi wynosiła około 200 m. Po odbudowie bastionu VII wewnątrz stworzono trasę turystyczną.

Zamość - mury obronne
Zamość – mury obronne

Kojec (Kaponiera)

Budowla obronna powstała w 1837 roku. Obecnie znajduje się w Parku.

Rotunda

Okrągła budowla obronna, która powstała w latach 1825-1831, podczas przebudowy twierdzy zamojskiej. W czasie II wojny światowej dokonywano w niej masowych egzekucji mieszkańców różnych narodowości żyjących na Zamojszczyźnie. Ciała początkowo były chowana na dziedzińcu przed rotundą, ale kiedy ofiar przybywało Niemcy zaczęli je palić na stosie. Po wojnie pod murami postawiono murowany krzyż upamiętniający ofiary. Od 1947 roku w rotundzie funkcjonuje Muzeum Martyrologii Zamojszczyzny. Z 20 cel zachowało się 19, a w nich stworzono ekspozycję dotyczącą II wojny światowej.

Obiekty Sakralne

Katedra

Katedra ufundowana przez Jana Zamoyskiego, wybudowana w latach 1587-1598. Zaprojektowana przez Bernarda Moranda, który tworząc inspirował się włoskimi kościołami z XV i XVI wieku. Dekoracje na sklepieniach naw i kaplicy wykonano dopiero w latach 1618-1630. Stworzona po to, aby upamiętniać liczne zwycięstwa Zamoyskiego, jak również świątynia stała się rodowym grobowcem. Od 1992 roku katedra pw. Zmartwychwstania Pańskiego i św. Tomasza Apostoła.

Katedra pw. Zmartwychwstania Pańskiego i św. Tomasza Apostoła
Katedra pw. Zmartwychwstania Pańskiego i św. Tomasza Apostoła

Kościół reformatów

Wybudowany w latach 1680-1686 razem z klasztorem reformatów. Zaprojektowany przez J. M. Linka. Do 1806 roku pełnił funkcję świątyni. W raz z likwidacją zakonu rozebrano przyległy klasztor, a kościół został przejęty przez wojsko. Kościół został odnowiony i ponownie poświęcony w 1927 roku. W czasie II wojny światowej przez pewien okres przechowywano tu obraz “Hołd Pruski” Jana Matejki. Obecnie świątynie pełni funkcję kościoła parafialnego pw. św. Katarzyny.

Klasztor i szpital bonifratrów

Pochodzący z późnego baroku klasztor wybudowano w latach 1756-1773. Znajdował się tu kiedyś cudowny obraz Matki Bożej Bonifraterskiej z końca XVII wieku jednak po kasacie klasztoru został przeniesiony do kościoła franciszkanów w Szczebrzeszynie. Klasztor i szpital zostały przekształcone w budynki mieszkalne.

Cerkiew grekokatolicka

Cerkiew wybudowano w latach 1618-1631 w miejscu dawnej drewnianej świątyni. Zaprojektowana przez J. Wolffa i J. Jaroszewicza, budowa jej została sfinansowana przez Tomasza Zamoyskiego. Niegdyś była to mała świątynia z kopułą na dachu, po 1690 roku dostawiono do niej ośmioboczną wieżę obronną. W latach 1700-1865 istniał tu klasztor bazylianów. Pierwotnie była to cerkiew prawosławna, po roku 1919 przekazana katolikom. Obecnie mieści się tu kościół pw. św. Mikołaja.

Bożnica

Została wybudowana w stylu późnorenesansowym w latach 1610-1620. Podczas okupacji uległa zniszczeniu, dlatego odnowiono ją a dodatkowo zrekonstruowano attyki. Wewnątrz można podziwiać zachowaną kamienną szafę ołtarzową, która służyła do przechowywania Tory. W roku 1959 stworzono tu bibliotekę, a od roku 1999 synagoga stała się znów własnością Gminy Żydowskiej, gdzie planują stworzenie muzea judaistycznego.

Kościół franciszkanów

Kościół zaprojektowany przez J. Jaroszewicza, a później J. M. Linka. Ufundowany przez Tomasza i Jana Zamoyskich, powstawał w latach 1637-1685. Świątynia ta została uznana za jedno z najwybitniejszych dzieł polskiej architektury sakralnej XVII wieku. Po likwidacji zakonu wewnątrz świątyni stworzono koszary. W roku 1918 stworzono tu kino, a następnie utworzono liceum sztuk plastycznych. Kościół w 1985 roku został odrestaurowany, a w 1993 roku powrócili do niego franciszkanie.

Kościół franciszkanów
Kościół franciszkanów

Budynek seminarium duchownego

Wybudowany w stylu wczesno barokowym w latach 1752-1758 znajduje się przy ulicy Akademickiej 4.

Klasztor klarysek

Wybudowany w latach 1769-1774. Znajduje się przy Rynku Wodnym. Po kasacie klasztoru został przekształcony na budynek użytkowy.

Zoo w Zamościu

Zamojskie zoo zajmuje rozległy teren (ponad 9 ha), na którym można podziwiać zwierzęta i rośliny z najodleglejszych zakątków świata. Główny cel spaceru turystów to pawilon dużych kotów, znajdujący się na końcu alejki po stronie przeciwległej do wejścia. Każdy, kto choć raz obejrzał Króla lwa lub czytał o Aslanie w Opowieściach z Narnii, chciałby stanąć oko w oko z królem zwierząt.

Zoo w Zamościu
Zoo w Zamościu

Naprzeciw dzikich kotów znajdują się akwaria zamieszkiwane przez ryby z najodleglejszych zakątków świata. Kolejne atrakcje czekają na piętrze (gdzie osoby niepełnosprawne mogą dostać się windą). Dzieci najchętniej obserwują tu terrarium legwanów zielonych, słynących z tego, że potrafią długo pozostawać w jednej pozycji. W pobliżu umieszczono terraria z najróżniejszymi gatunkami żółwi. Warto też zajrzeć na wybieg wilków oraz chausów i serwali.

Młodzi ornitolodzy nie mogą przegapić woliery ptaków drapieżnych – myszołowów, orlika czy pełnego gracji okazałego bielika. Zwiedzanie zoo dzieciom może uprzyjemnić wata cukrowa czy baloniki skręcane w kształt zwierząt. Rodzice nabiorą sił przy szklance herbaty w kawiarence w centrum zoo.