Atrakcje Nałęczowa – Uzdrowiskowego miasteczka

Nałęczów - Boleslaw Prus

Nałęczów to jedno z miasteczek województwa lubelskiego powiatu puławskiego będące granicą trójkąta turystycznego Puławy – Kazimierz Dolny – Nałęczów. Jest nielicznym miastem uzdrowiskowym wyłącznie o profilu kardiologicznym, w którym leczy się na chorobę wieńcową, nadciśnienie tętnicze, nerwice serca i stany ogólnego wyczerpania psychofizycznego oraz osoby po zawale i operacjach kardiochirurgicznych. Uzdrowisko to znane jest w całej Polsce i uważamy że warto tu przyjechać przynajmniej raz w życiu, oto kilka propozycji miejsc, które trzeba zobaczyć będąc w Nałęczowie.

Park Zdrojowy

Park Zdrojowy to 20 hektarowy teren zieleni, stanowiący centrum oddziaływania nałęczowskiego powietrza. W parku znajduje się pałac imienia założyciela Stanisława Małachowskiego oraz część zabudowań uzdrowisk. Drzewostan parku jest bardzo starannie dobrany i pielęgnowany od XVIII w. Możemy tutaj znaleźć typowe iglaste i liściaste drzewa, ale również gatunki zachodnioeuropejskie i amerykańskie, jak np. wysokie sosny-wejmutki, tulipanowce amerykańskie, katalpy, skrzydłoorzechy chińskie. Po za tym rosną polskie lipy, dąb, sosny oraz kasztanowce. W samym sercu parku znajduję się staw, obok palmiarnia, gdzie możemy podziwiać różnorakie okazy palm i spróbować wód mineralnych. Od 2007 roku na jednej z alei wmurowano 16 zaimpregnowanych tablic z odciśniętymi dłońmi, tworzące Aleje Artystów.

Nałęczów park zdrojowy
Park zdrojowy w Nałęczowie

Aleja Lipowa

Prestiżowa ulica nałęczowska otoczona lipami, miejsce częstych spacerów turystów i kuracjuszy. Wychodząc prosto z Parku Zdrojowego przez bramę wschodnią znajduję się ul. Lipowa, która jest obtoczona XIX i XX-wiecznymi willami, które pamiętają czasy Małachowskich.

Lessowe wąwozy

Naturalnie ukształtowane wąwozy, idealne na wycieczki piesze i rowerowe. Usytuowane są w północno-zachodniej części Nałęczowa. Stanowią część przyrodniczo-rekreacyjną uwielbianą przez wczasowiczów i kuracjuszy. Najciekawszym miejscem jest sucha dolina Wąwozu Lasockiego, a najdłuższy i najgłębszy to Wąwóz Chmielewski, w którym mieści się dawny gmach szkoły zabawkarskiej i koszykarskiej, wzniesiony w 1909 roku, zwaną Starówką.

Pałac Małachowskich

Barokowy budynek, zaprojektowany przez królewskiego architekta Ferdynanda Naxa był wielokrotnie przebudowywany, ale mimo to przetrwały cenne sztukaterie w Sali Balowej, medaliony w supraportach Sali Różowej, tajemnicze drzwi w Sali Zielonej oraz wysoka boazeria z lustrami, okiennicami oraz złoconymi gołąbkami pochodzącymi z czasów Stanisława Augusta Poniatowskiego. Froton zdobi kartusz herbowy dwóch rodzin: Marianny z Potockich oraz Stanisława Małachowskiego: Pilawa i Nałęcz. XVIII-wiecznym zabytku teraz znajduje się m.in. Muzeum Bolesława Prusa, jedyne w Polsce muzeum pisarza oraz kawiarnia pałacowa, w której często odbywają się zabawy dla seniorów. Pomnik Bolesława Prusa Powstał w 2002 roku i znajduje się przy Pałacu Małachowskich. Pisarz został przedstawiony w oryginalny sposób, jako siedzący w swoim ulubionym miejscu na parkowej ławeczce, na głowie ma melonik, a rękę opiera na książce. Pomnik niewątpliwie jest jednym z główniejszych atrakcji Nałęczowa, i z miłą chęcią jest odwiedzany przez turystów i kuracjuszy.

Nałęczów - Pałac Małachowskich
Pałac Małachowskich w Nałęczowie

Stare Łazienki

XIX-wieczny obiekt mieści się w Parku Zdrojowym, niedaleko kompleksu Atrium. Jest to najstarszy budynek sanatoryjny i znajduje się w nim centrum hydroterapii. Miejsce, w którym znajdują się Stare Łazienki jest bardzo urokliwe, latem jest przepięknie ozdobione zielenią drzew i zachwyca swoją kameralnością. Budynek Łazienek to stylowy pałac z licznymi sztukateriami, kolumienkami, balkonami i tarasami. Obecnie pełni funkcję sanatorium, lecz bez problemu można zwiedzać w nim zabytkowe wnętrza.

Termy Pałacowe

Wykonywane są tu zabiegi SPA i odnowy biologicznej z zakresu hydroterapii. Oferują również zabiegi cieplne i elektryczne oraz zabiegi pielęgnacyjne w salonie kosmetycznym Clarins i salonie fryzjerskim Matrix. W Termach znajduje się też hotel z pięknym widokiem na Park zdrojowy. Można się tu odprężyć i nabrać sił.

Dom Zdrojowy oraz pijalnia

Nałęczów znany jest z wód mineralnych o działaniu leczniczym. Wody czerpane są ze szczelin skał kredowych, mieszczące się pod grubą warstwą lessu. Można je wypić w Pijalni Wód Mineralnych w Parku Zdrojowym, w tym samym budynku mieści się Pijalnia Czekolady E.Wedel. Spożywanie wód jest ważnym elementem kuracji. Już niewielka ilość CO2 zmienia smak. Najczęściej występujące wody to “szczawy żelaziste”. Najbardziej żelaziste wody wypływają ze źródełka o nazwie Barbara, a najmniej ze źródła Miłość. W Pijalni możemy podziwiać oprócz palm wyhodowanych przez ogrodnika Franciszka Kamińskiego, freski wykonane przez lokalnego artystę Jarosława Olejnickiego.

Sanatorium Książę Józef

Jedno z najstarszych nałęczowskich sanatoriów, które mieści się w samym sercu Parku Zdrojowego nad stawem. Zabytkowy budynek został w środku odrestaurowany i przeznaczony dla celów sanatorium. W obiekcie znajduję się winda, część rehabilitacyjna, jadalnia, laboratorium analityczne oraz kriokomora. W budynku mieści się również specjalistyczne gabinety lekarskie LUXMED, ośrodek Chirurgii Oka prof. Z. Zagórskiego oraz Ośrodek Ortopedii i Traumatologii “ARTHROS”

Nałeczow - Sanatorium Książę Józef
Sanatorium Książę Józef w Nałęczowie

Atrium Spa Nałęczów

Nowoczesny kompleks, a w nim baseny, sauny, siłownia, klub z kręgielnią oraz bilardem. Znajduję się przy stawie w Parku Zdrojowym, obok Pijalni E.Wedel. Atrium to rozrywkowe miejsce odwiedzające przez turystów jak i przez mieszkańców Nałęczowa. Główną atrakcją tego miejsca to basen aquatonic, basen białej glinki oraz gabinety kosmetyczne.

Dom ludowy

Ludowiec – miejsce opisywane m.in. przez Ewę Szelburg Zarębine. Budynek powstał w 1906 roku. Z inicjatywy Nałęczowskiego Towarzystwa Kredytowego został zaprojektowany przez Zenona Chrzanowskiego – znanego architekta XX wieku. Mieści się na ul. Lipowej przy skrzyżowaniu z ul. Graniczną. Obecnie znajduję się tam sklep, a w podziemiach nastrojowa kawiarnia.

Zabytkowe wille

Obiekty drewniane i murowane wpisujące się w architekturę Nałęczowa to wille najczęściej budowane w stylu szwajcarskim, włoskim lub zakopiańskim. Uzdrowisko słynie z zabytkowych will, które rozsiane są po całym miasteczku.

Staw Parkowy

Akwen wodny z wyspą miłości w centrum Parku Zdrojowego. Staw jest częścią koryta rzeki Bystrej, która dzieli Park na dwie części. Pływają w nim różne okazy ryb m. in. karp, płoć, jaź, okoń i szczupak. Dlatego jeśli się posiada kartę wędkarską można łowić w nim ryby, tylko należy pamiętać o przestrzeganiu regulaminu.

Nałeczów - staw parkowy
Staw parkowy w Nałęczowie

Domek Grecki

Zabytkowa budowla w Parku Zdrojowym, obecnie znajduje się tu centrum diagnostyki obrazowej LUXMED. Budowla została wzniesiona w 1904 roku na podobieństwo architektury Starożytnej Grecji, stąd nazwa. Sam wygląd przypomina budowle klasycystyczne, które wzorowały się na sztuce Antyku.

Domek Gotycki

Zabytek nałęczowski z końca XIX wieku, zbudowany w stylu angielskim. Mieści się na przepięknej al. Kasztanowej w Parku Zdrojowym i świetnie oddaje romantyczny klimat epoki, z której pochodzi. Obecnie w budynku znajduję się Ośrodek Chirurgi Plastycznej oraz Galeria Sztuki Współczesnej.

Kaplica św Karola Boromeusza

Zabytkowy kościółek mieści się na ul. Armatnia Góra. Zbudowany został w stylu zakopiańskim przez Stanisława Witkiewicza w latach 1917-1919 z fundacji Luizy Ludwiki Benni. Kościółek służy głównie odwiedzającym do Nałęczowa kuracjuszom i turystom. Budynek wykonany z drewna, w ołtarzu znajduję się obraz św. Karola Boromeusza – biskupa Mediolanu, patrona chorych, który jest kopią obrazu z kościoła Powązek Warszawskich. Opiekę nad budynkiem sprawowali Elżbieta Czyżewska i rodzina Grochowiczów. Obecnie jest własnością kościoła parafialnego p.w. św. Jana Chrzciciela. Za sprawą arcybiskupa Życińskiego kaplica stała się kościołem rektoralnym. W kaplicy odprawiał mszę świętą Karol Wojtyła pod czas pobytu w Nałęczowie.

Muzeum Stefana Żeromskiego

Dawna pracownia i miejsce twórczości artysty. Od 1928 roku znajduję się Muzeum pisarza, utworzone za namową jego żony Oktawii. Budynek to stara pracownia Żeromskiego zaprojektowana w stylu zakopiańskim przez Jana Koszczyc-Witkiewicza w 1905 roku. Jest to jednoizbowa budowla z gankiem wspartym na filarach i z dachem krytym gontem. Zbudowana została z bali kładzionych na “zrąb” w wysokiej kamiennej podmurówce. Okna wstawione są po wschodniej części chaty, aby jak najwięcej ocieplić ściany. Chata była letnim domkiem wielkiego artysty, który wybudował go za honorarium powieści “Popioły”. Za chatą w dolnej części ogrodu mieści się Mauzoleum jego synka Adama Żeromskiego, który zmarł przed wcześnie na gruźlicę.

Nałęczów - Muzeum Stefana Żeromskiego
Muzeum Stefana Żeromskiego w Nałęczowie

Kościół parafialny w Nałęczowie

Zabytek sakralny z XVIII wieku, pierwotnie parafia należała do Bochotnicy, od wsi, na której istniała. Obecnie kościół należy do parafii Nałęczowa i do Dekanatu Garbów Archidiecezji lubelskiej. Historia kościoła zaczyna się już od XIV wieku. W wykazach Świętopietrza występuje informacja, że Bochotnica jest wsią królewską i ma kościół pw. Jana Ewangelisty, który powstał przed 1350 rokiem. Po kilku odbudowach, obecne mury kościoła zostały wybudowane za sprawą Felicjana z Targowisk Gałęzowskiego, kasztelana lubelskiego, a zakończone przez Stanisława Małachowskiego, starostę wąwolnickiego. W 1938 roku kościół został uznany za zabytkowy. W latach 1956-1962 nastąpiła konserwacja i rozbudowa świątyni, dzięki staraniom ówczesnego proboszcza ks. kan. Aleksandra Miszczuka oraz ofiarności parafian i kuracjuszy. Dobudowane zostały dwie nawy boczne, zakrystia i wieża.

Ochronka

Zabytek wzniesiony dzięki dużym staraniom Stefana Żeromskiego, dedykowany lokalnemu społeczeństwu. Przez lata funkcjonowało tu przedszkole i było to pierwsze państwowe przedszkole w Polsce. Dlatego władze Nałęczowa chcą w nim stworzyć siedzibę Muzeum Wychowania Przedszkolnego oraz Muzeum Nałęczowa. Przepiękny budynek z kamienia, fugowany cementem, opisywany w dziele Żeromskiego “Róża” powstał z inicjatywy pisarza, który chciał pomóc błąkającym się po ulicach dzieciom i dać im miejsce do nauki i zabawy. Dzięki staraniom Żeromskiego, jego przyjaciół oraz mieszkańców udało się zebrać kwotę na wybudowanie Ochronki.

Pisarz był bardzo zaangażowany w budowle, przeznaczył swoje honorarium z opowiadania “Dzieje grzechu”, w ten sposób wspomagając lokalną społeczność. Henryka Witkiewiczowa w swoim pamiętniku tak opisuje: “Żeromski dał Nałęczowianom śliczny dom. Zbudowany według planów Jana Witkiewicza, salę frezem ozdobił malarz Kazimierz Młodzianowski. Matki pracujące mogły oddawać dzieci rano, a zabierać pod wieczór umyte, uczesane, opowiadające radośnie „czego się nauczyły”. Ochronką opiekowało się założone przez Żeromskiego Towarzystwo Oświatowe „Światło”. Budowla powszechnie zwana „Domem Światła” służyła zarówno dzieciom, jak i dorosłym, odbywały się w nim odczyty, spotkania, działała biblioteka. Przedszkole po śmierci ku pamięci syna Stefana Żeromskiego i Oktawii zostało nazwane jego imieniem – Adama Żeromskiego.

Jabłuszko

Wzgórze blisko centrum Nałęczowa, na którego szczycie znajduje się kapliczka z 1902 roku. Na starych pocztówkach z Nałęczowa widać, że gdy stawiano kapliczkę nie było żadnego drzewa. Później wzgórze zostało porośnięte sosnami, które pod czas II wojny światowej zostały wycięte przez rosyjskich żołnierzy. Dzisiaj kapliczka jest porośnięta drzewami, ale nie ma śladu sosen. Południowe zbocze wzgórza jest bardzo strome i niebezpieczne, zwłaszcza zimą.

Mini zoo

Na ul. Kamieniak mieści się dla najmłodszych mini zoo. Możemy tu zobaczyć kilkadziesiąt ras kur ozdobnych oraz większe ptaki, jak emu, strusie afrykańskie czy nandu. Zoo również posiada puszyste króliki, zwinne świnki morskie, nieco dziką tchórzofretkę, norkę i egzotycznego lisa polarnego. Nie brakuje tu również krów, kóz oraz owiec. Dla najbardziej odważnych dzieci jest możliwość jazdy na “kucyku felińskim”. Jest to kuc wyhodowany w Felinie w Gospodarstwie Doświadczalnym Lubelskiego Uniwersytetu Przyrodniczego. Idealnie nadaje się do przejażdżki, dlatego jest prawdziwą przyjemnością.

Wydarzenia w Nałęczowie

Obecnie w Nałęczowie, zwłaszcza latem odbywa się mnóstwo atrakcji. Głównym wydarzeniem co rocznym są Międzynarodowe Zawody Balonowe o puchar SPA Nałęczów oraz Balonowe Mistrzostwa Polski, które odbywają się na przełomie sierpnia i września. Innym ważnym wydarzeniem kulturalnym jest Belcanto – festiwal młodych wokalistów operowych. Na przełomie czerwca i maja mają miejsce koncerty z serii „Nałęczowskie Divertimento”, które odbywają się w Pałacu Małachowskim. W muszli koncertowej pod Domem Kultury często występują zespoły muzyki rozrywkowej i ludowej.

Podsumowanie

Nałęczów to miejscowość rekreacyjno-wypoczynkowa, pierwotnie nazywana Bochotnicą. Początki powstania miasteczka sięgają przełomu VIII i IX wieku, gdy na Górze Poniatowskiego wzniesiono gród. Później centrum osady przeniesiono na wzgórze, gdzie obecnie znajduję się kościół parafialny. Nazwa Nałęczów pochodzi od herbu Nałęcz XVIII-wiecznego właściciela tych terenów, Stanisława Małachowskiego. Odkrycie leczniczych wód Nałęczowa podniosło go do rangi miasta uzdrowiska, który do dziś jest chętnie odwiedzane.